برای یک انتخاب رشتۀ خوب: چه باید کرد؟ قسمت دوم

برای یک انتخاب رشتۀ خوب: چه باید کرد؟ قسمت دوم

قسمت دوم (کدام دانشگاه را انتخاب کنم؟)

همان طور که انتخاب رشته دانشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است، انتخاب دانشگاه محل تحصیل نیز بسیار مهم است؛ یعنی باید بدانیم که از میان انواع دانشگاهها، کدام یک را در کدام شهر انتخاب کنیم؛ از همین رو، لازم است که در ابتدا با انواع دانشگاهها آشنا شوید.
الف) دانشگاههای دولتی (دورههای روزانه)
دورههای روزانه دانشگاههای دولتی را با چند ویژگی اساسی کیفیت بالا، ورودی دشوار و تحصیل رایگان می شناسند.
دانشگاه های دولتی، از طریق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودجه خود را تأمین میکنند؛ بنابراین، برای تحصیل، هیچ هزینه ای نیز از دانشجویان طلب نمیکنند. معمولاً تاکنون به این شکل بوده است که بهترین استادان هر شهری، در دانشگاه های دولتی آن شهر تدریس میکنند، و معمولاً کیفیت این دانشگاه ها زبانزد است.
نکته ای که خیلی مهم است، کیفیت دانشگاه های دولتی شهرستانها و اعتبارشان نسبت به دانشگاه های تهران است. معمولاً همه دانش آموزان، دانشگاه های دولتی تهران را با کیفیت تر از همه دانشگاه های ایران می دانند و منتهای آرزویشان این است که در این دانشگاه ها تحصیل کنند؛ اما آیا واقعاً چنین تصوری صحیح است؟ یعنی واقعاً همه دانشگاه های تهران، از دانشگاه های شهرستانی در تمامی رشته ها بهترند؟
باید گفت که آن چه نمایانگر قدرت علمی یک دانشگاه است، در درجه اول، تعداد اعضای هیأت علمی دانشکده، و در درجه دوم، تعداد «استاد تمام»های آن دانشکده است.
همچنین آزمایشگاه ها و کارگاه های مجهز نیز اهمیت بسزایی در این ارزشگذاری دارند؛ پس اگر بین سطح علمی یک رشته در دو دانشگاه مختلف شک کردید، بهترین راه، مراجعه به سایت دانشکده ها و مقایسه هیأت علمی دو دانشکده و، در مرحله بعد، بررسی امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی آنهاست.
توجه داشته باشید که چون دانشگاه های دولتی با محدودیت ظرفیت مواجه هستند و خیلی از داوطلبان نیز تمام خواسته شان این است که در یک دانشگاه دولتی قبول شوند،
اگر در یکی از رشته های دوره روزانه یک دانشگاه دولتی قبول شویم و نخواهیم در آن رشته ادامه تحصیل دهیم یا به هر دلیلی از ثبتنام در آن امتناع ورزیم، محرومیت یکساله از آزمون سراسری، گریبان ما را خواهد گرفت؛ یعنی سال بعد، از شرکت در آزمون سراسری محرومیم و در واقع دو سال عقب میافتیم.
در ضمن، دانشگاه های دولتی، به ازای این تحصیل رایگان، در همان ابتدای تحصیل از شما تعهد میگیرند که پس از پایان تحصیلاتتان، به مدت یک برابر زمان تحصیل، در داخل کشور مشغول فعالیت شده و خدمت کنید؛ حال اگر دانشجویی در پایان تحصیلاتش، برای ادامه تحصیل در مقطع بعدی، خواهان خروج از کشور باشد، باید با پرداخت هزینه معادل این چند سال تحصیل رایگان، به اصطلاح مدرک خود را آزاد کند؛ اما اگر فارغ التحصیلی، پس از پایان تحصیلات در ایران بماند (از مدرک خود برای اشتغال استفاده کند یا نکند،) هیچ هزینه و تعهدی برای وی وجود نخواهد داشت.
ب) دانشگاههای دولتی (دوره های شبانه)
تفاوت اصلی دوره های روزانه دانشگاههای دولتی با دوره های شبانه همین دانشگاه ها در این است که در دوره های شبانه، برای هر ترم و هر واحد درسی، هزینه ای اخذ می شود که حدود هزینه دریافتی آن در دفترچه راهنمای انتخاب رشته درج شده است؛ البته همه رشته ها در دوره های شبانه ارائه نمی شوند و امکانات رفاهی، مانند خوابگاه و وام دانشجویی، نیز به دانشجویان شبانه تعلق نمی گیرد؛ هر چند، اگر دانشگاه از لحاظ خوابگاه محدودیتی نداشته باشد، دیده شده است که به دانشجویان شبانه نیز (با اخذ هزینه ای بیشتر از دانشجویان روزانه) خوابگاه اعطا شده است.

از لحاظ بهره مندی از امکانات تغذیه هم، دانشگاه ها با یکدیگر متفاوت دارند. بعضی از دانشگاه ها تفاوتی بین دانشجویان دوره های روزانه و شبانه خود در مورد هزینه غذا قائل نمی شوند و بعضی از دانشگاه ها نیز از دانشجویان دوره های شبانه، هزینه بیشتری برای تغذیه آنها دریافت می کنند.
گفتنی است که تعهد به خدمت، از دانشجویان دوره های شبانه گرفته نمی شود؛ زیرا تحصیل آنان رایگان نیست؛ بنابراین، دانشجویان دوره های شبانه، بعد از اتمام تحصیلشان در دانشگاه های دولتی، بدون پرداخت هیچ هزینه ای می توانند مدرکشان را آزاد کنند.
نکته مهم اینجاست که عده ای تصور میکنند که زمان برگزاری کلاسهای شبانه در ساعات انتهایی روز است! چنین تصوری اشتباه است و از لحاظ زمان برگزاری کلاسها و برخورداری استادانی که تدریس میکنند، هیچ تفاوتی بین دانشجویان دوره های روزانه و شبانه وجود ندارد و فقط روی کارت دانشجویی آنان روزانه یا شبانه بودن درج میشود و حتی در مدرک تحصیلیشان نیز عنوان «شبانه» ذکر نمی شود.
پ) دانشگاه پیام نور
دانشگاه پیام نور، بر اساس روش آموزش از راه دور و آموزش نیمه حضوری تأسیس شده است. از نظر ساختاری، دانشگاه پیام نور دارای یک سازمان مرکزی و شعبه های بسیار در سراسر کشور است و دامنه وسیعی از رشته های مختلف را ارائه میدهد.
اکنون این دانشگاه دارای بیش از ۵۰۰ مرکز در سراسر کشور است که به صورت نیمه حضوری به ارائه آموزش میپردازند. در دانشگاه پیام نور، کلاسها به سه شیوه غیرحضوری، نیمه حضوری و حضوری تشکیل می شوند. حضور در کلاس های تئوری، اختیاری است؛ یعنی دانشجو می تواند در این کلاس ها شرکت کند یا نکند، اما حضور در دروس عملی و آزمایشگاه، اجباری است. تحصیل در این دانشگاه رایگان نیست، اما شهریه آن نسبت به سایر دانشگاه های غیر رایگان، کمتر است.
گفتنی است که دانشگاه پیام نور، یکی از دانشگاه های مورد تأیید وزارت علوم بوده و دارای مدرک معتبر است و برای ادامه تحصیل در خارج از ایران نیز مدرک این دانشگاه مورد تأیید بسیاری از دانشگاه های جهان است.
ت) دانشگاه غیرانتفاعی
هدف از تأسیس و توسعه دانشگاه ها و مؤسسات غیرانتفاعی، بسیج کلیه امکانات کشور در امر گسترش آموزش عالی و ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه است.
دانشگاه های غیرانتفاعی، از جمله دانشگاه های غیر دولتی کشور هستند که داوطلب تحصیل در آن، میتواند از طریق آزمون سراسری و همراه با سایر داوطلبان این آزمون برای پذیرش در آن دانشگاه ها اقدام کند. داوطلبان ثبت نام در دانشگاه های غیرانتفاعی می توانند پس از تأیید مراجع ذیصلاح، که معمولاً در هنگام آزمون سراسری مشخص می شود، با پرداخت شهریه، از امکانات و تخصص های موجود در دانشگاه های غیرانتفاعی استفاده نمایند.
بخش اعظمی از دانشجویان دانشگاه غیرانتفاعی را دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی تشکیل میدهند و میزان شهریه آن نیز با دانشگاه آزاد تقریباً برابر است.
ث) دانشگاه فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان، دانشگاهی است که به منظور تربیت مربیان و معلمان توانمند تأسیس شده است و بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضوابط و مقررات دو وزارتخانه آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری اداره میشود. طبق این اساسنامه، سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان، در شهر تهران مستقر است و پردیس آقایان و خانمها نیز به طور جداگانه در هر یک از استانها راهاندازی و مقرر شده است که سایر مراکز تربیت معلم نیز در این پردیس ها ساماندهی می شوند؛ به این ترتیب، مراکز تربیت معلم سابق ارتقاء یافته و تحت عنوان دانشگاه فرهنگیان به فعالیت خود ادامه می دهند.
در حال حاضر، این دانشگاه، در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، به تربیت، آموزش و ارتقاء علمی و معرفتی مربیان و معلمان آموزش و پرورش میپردازد.
علاوه بر آزمون سراسری، از متقاضیان ورود به دانشگاه فرهنگیان، مصاحبه و گزینش نیز انجام میشود. همچنین تستهای مربوط به سلامت جسمانی از پذیرفتهشدگان این دانشگاه گرفته میشود و دانشجویان از بدو ورود به دانشگاه، به استخدام آموزش و پرورش در می آیند.
ج) پردیسهای خودگردان دانشگاههای دولتی
پردیسهای خود گردان، شعبه هایی از دانشگاه های دولتی هستند. طبق مجوزی که از مجلس شورای اسلامی برای دانشگاه های دولتی گرفته شده است، بعضی از دانشگاه ها می توانند با ایجاد پردیس های خودگردان، در همان دانشگاه شعباتی ایجاد کرده و شروع به جذب دانشجو کنند.
مدرک پردیس های خودگردان با امضاء ریاست و معاونت آموزشی دانشگاه مربوط صادر می شود و شکل آن کاملا مشابه مدارک دوره های روزانه است و بر اساس شیوه نامه تأسیس پردیس های خودگردان، در متن مدرک عنوان «پردیس دانشگاهی» به عنوان دانشکده محل تحصیل ذکر میشود.
در پردیس های خودگردان هر دانشگاه، استادان درجه یک و برتر تدریس می نمایند و نحوه تدریس در این دانشگاه ها، همانند دانشگاه های دولتی، از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و به دلیل آنکه دانشجویان این پردیس ها از مزایایی همانند دانشجویان دوره های روزانه دانشگاه ها برخوردار هستند، باید شهریه پرداخت نمایند. میزان شهریه پردیس خودگردان هر دانشگاه، همانند شهریه دیگر دانشگاه ها، در هر سال متغیر بوده و وابسته به شهریه ثابت و متغیر آن است. همچنین پردیس خودگردان دانشگاه ها، از لحاظ کیفیت آموزشی، با یکدیگر متفاوت هستند و هر دانشگاه، در ازاء امکانات و خدماتی که به دانشجویان این پردیس ها ارائه میدهد، شهریه دریافت می نماید؛ اما در کل، شهریه این پردیس ها، نسبت به سایر دانشگاه ها، که از دانشجویان خود شهریه دریافت می کنند، بیشتر است.

ادامه دارد …